NGUỒN GỐC LỊCH SỬ CỦA NGÀY VÌ NẠN NHÂN CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM VIỆT NAM
Cuộc chiến tranh hóa học do Mỹ tiến hành ở Việt Nam là cuộc chiến tranh có quy mô lớn nhất, dài ngày nhất, gây hậu quả thảm khốc nhất trong lịch sử loài người.
Vào đầu thập niên 60 của thế kỉ XX, cách mạng Việt Nam đã có những bước phát triển mới về cả chất và lượng, khiến nguy cơ phá sản của chủ nghĩa thực dân mới của Mỹ ở miền Nam Việt Nam đang đến gần. Không nằm yên chờ chết, Mỹ buộc phải lên phương án đối phó bằng thủ đoạn phát động “chiến tranh đặc biệt”. Tổng thống Hoa Kỳ lúc bấy giờ là Kennedy đã bổ nhiệm Robert S. McNamara làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Ngày 12/4/1961, cố vấn đối ngoại của Tổng thống Kennedy, Walt W. Rostow đã đệ trình lên Tổng thống Mỹ một giác thư đề nghị tiến hành 9 hành động, trong đó có vấn đề gửi lực lượng không quân C-123 đến miền Nam Việt Nam để phun rải các chất độc hóa học vì mục đích chiến tranh, đồng thời gửi một nhóm cố vấn quân sự MAAG (Military Assistance Advisor Group) do trung tướng Lionel C. McGarr làm trưởng nhóm đến miền Nam Việt Nam thăm dò khả năng sử dụng “kỹ thuật” phát quang.
Từ năm 1961 đến năm 1971, chỉ trong vòng 10 năm, quân đội Mỹ đã tiến hành 19.905 phi vụ, phun rải khoảng 80 triệu lít chất độc hóa học, 61% trong đó là chất da cam chứa 366 kg dioxin xuống gần 26.000 thôn bản, với diện tích hơn 3,06 triệu ha; trong đó có 86% diện tích bị phun rải hơn 2 lần, 11% diện tích bị phun rải hơn 10 lần.
Gần 25% tổng diện tích miền Nam Việt Nam, bao gồm hầu hết các hệ sinh thái từ vùng thấp ven biển đến vùng đồi núi cao thuộc 5 vùng sinh thái: Bắc Trung Bộ, duyên hải Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ đều bị ảnh hưởng, trong đó, Đông Nam Bộ là vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất (56% diện tích tự nhiên bị phun rải). Khoảng 86% lượng chất độc đã được phun rải lên các vùng rừng rậm; 14% còn lại được dùng để phá hủy ruộng vườn, hoa màu, chủ yếu là đồng lúa và nương rẫy ở các vùng đồi núi. Diện tích rừng ngập mặn bị ảnh hưởng chất độc hóa học là 150.000 ha, điển hình là khu rừng ngập mặn ở Cà Mau.
Hậu quả của hành động phun rải chất độc hóa học
Lượng hóa chất độc hại Mỹ phun rải ở Việt Nam đã làm cho môi trường sống của chúng ta bị ô nhiễm nặng nề, đặc biệt là môi trường đất. Cùng với đó là hệ quả của việc làm thay đổi hệ sinh thái và sự tuyệt chủng của nhiều loài động vật. Hơn nữa môi trường rừng phòng hộ bị phá vỡ, gây ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế và sức khỏe con người.
Trước những hậu quả mà chất độc màu da cam để lại, Đảng và Nhà nước ta thể hiện rõ sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề này, trong đó có những chủ trương chính sách đúng đắn và kịp thời như:
Ngày 10/1/2004, Hội Nạn nhân chất độc màu da cam/dioxin Việt Nam chính thức ra mắt hoạt động (theo Quyết định số 84/2003/QĐ-BNV ngày 17/12/2003 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ). Bà Nguyễn Thị Bình, Nguyên Phó Chủ tịch nước được suy tôn làm Chủ tịch danh dự; Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp, nguyên ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam giữ chức Chủ tịch đầu tiên của Hội.
Ngày 5/2/2004, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 16/2004/QĐ-TTg về trợ giúp đối với hộ gia đình có từ 2 người trở lên không tự phục vụ được do hậu quả chất độc hóa học.
Ngày 25/6/2004, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và 32/32 tổ chức thành viên của Mặt trận họp Hội nghị Vì nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam. Hội nghị nhất trí đề nghị lấy ngày 10 tháng 8 hằng năm là Ngày vì nạn nhân chất độc da cam Việt Nam.
Dù nhiều năm đã qua nhưng người dân Việt vẫn không thể quên đi những mất mát đau thương và cả ám ảnh xa lìa nhau trong 2 cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ. Hơn nữa hậu quả của cuộc chiến tranh còn để lại đời nay với rất nhiều những nạn nhân chất độc màu da cam.
Ngày 10/8 ra đời nhằm mong muốn chia sẻ phần nào những nỗi đau của những người bị ảnh hưởng bởi chất độc màu da cam. Đồng thời đây cũng là lời kêu gọi nhân loại, tiếng chuông vang lên để cùng chung tay đấu tranh vì một thế giới hòa bình. Đây là ngày điểm hẹn của những nghĩa cử cao đẹp vì đạo nghĩa, để toàn thể nhân dân Việt Nam cùng chung tay xoa dịu nỗi đau với những số phận bất hạnh, những số phận đã và đang phải chịu dày vò vì chất độc da cam do chiến tranh để lại.